آب یکی از اصلی‌ترین نیازهای بشر است و زندگی بدون آن غیرممکن است. بااین‌وجود دسترسی به آب سالم و بهداشتی بسیار مشکل است. آلودگی‌های ناشی از مواد شیمیایی و سمی منجر به ناسالم بودن بسیاری از آب‌های سطحی و زیرزمینی شده و افراد زیادی را در سطح جهان دچار بیماری‌های گوناگون کرده است.
بسیاری از بیماری‌های ناشی از آب‌های آلوده در اثر نوشیدن آن و یا استحمام با آن به وجود می‌آید. برخی دیگر از این بیماری‌ها نیز پس از مصرف برخی غذاهای گیاهی و یا گوشتی تهیه‌شده از حیوانات یا گیاهانی که از آب آلوده تغذیه کرده‌اند، به وجود می‌آید. در این مطلب به بررسی برخی از مهم‌ترین بیماری‌های ناشی از آلودگی آب می‌پردازیم.
بروز بیماری وبا در اثر آلودگی آب
وبا یک عفونت خطرناک روده‌ای است که توسط یک باکتری به نام Vibrio Cholerae به وجود می‌آید. این بیماری سبب بروز اسهال شدید و کم‌آبی بدن شده و حتی می‌تواند موجب مرگ فرد شود. یک فرد در صورت شست‌وشو و یا مصرف آب آلوده و نیز خوردن میوه و سبزیجاتی که با آب آلوده شسته شده و یا آبیاری شده‌اند ممکن است به وبا مبتلا شود. علائم وبا شامل تهوع، سردرد و دردهای شکمی است.
اسهال ناشی از آب آلوده
اسهال در اثر عفونت‌های روده‌ای ناشی از مسمومیت غذایی یا نوشیدن آب آلوده با فاضلاب‌های انسانی و حیوانی به وجود می‌آید. اسهال توسط باکتری‌ها و ویروس‌ها به بدن انسان منتقل شده و یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از مصرف آب آلوده است. اسهال سبب از دست دادن آب بدن و کاهش الکترولیت‌های آن شده و می‌تواند موجب مرگ کودکان شود.
تیفوئید
تیفوئید یک عفونت خطرناک باکتریایی است که موجب زخم‌های شدید روده‌ای می‌شود. باکتری ایجادکننده این بیماری سالمونلاتیفوز نام دارد. یک فرد در اثر شست‌وشو و یا مصرف آب آلوده به این بیماری مبتلا می‌شود. میوه و سبزیجات شسته‌شده با آب آلوده نیز ممکن است این بیماری را ایجاد کنند. علائم بیماری تیفوئید شامل تهوع، کاهش اشتها و سردرد می‌باشد و هرساله بالغ‌بر ۱۲ میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا می‌شوند.
آموبیازیز (اسهال مسافران)
این بیماری نیز مانند اسهال یکی از بیماری‌های شایع ناشی از مصرف آب آلوده است. این بیماری علاوه بر آلوده نمودن روده بزرگ می‌تواند کبد انسان را نیز آلوده کند. علائم این بیماری عبارت‌اند از اسهال خفیف یا شدید به همراه مخاط و خون. این بیماری در اثر استفاده از آب آلوده به فاضلاب، رعایت نکردن موارد بهداشتی، مصرف آب تصفیه نشده و حضور در محیطی پر از مگس به وجود می‌آید.
اسهال خونی
اسهال خونی یک عفونت روده‌ای است که با اسهال شدید همراه با خون و مخاط شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند سبب بروز استفراغ، تب و درد در ناحیه شکم شود. استفاده از میوه و سبزیجات شسته‌شده با آب آلوده و یا مصرف چنین آبی می‌تواند منجر به بروز این بیماری شود. این بیماری یک بیماری باکتریایی است و می‌توان با مصرف آب سالم و بهداشتی و رعایت بهداشت از بروز آن جلوگیری نمود.
شیستوسومیوز
این بیماری در اثر کرم‌ها و انگل‌هایی که در آب رشد می‌کنند به وجود می‌آید. این انگل‌ها در صورت ورود به بدن می‌توانند عفونت‌هایی برای روده، مثانه و کبد ایجاد کنند. برخی حلزون‌های موجود در آب نیز می‌توانند کرم‌ها و انگل‌های این بیماری را حمل کنند. بیماری شیستوسومیوز حدود ۲۰۰ میلیون نفر را در سطح جهان تحت تأثیر قرار داده است.
سرطان ناشی از آب آلوده
آب‌هایی که حاوی مقادیر زیادی مواد شیمیایی مانند MTBE و حلال‌های بر پایه کلر هستند می‌توانند در صورت استفاده، خطر ابتلا به سرطان را در فرد افزایش دهند. این مواد شیمیایی به DNA آسیب رسانده و غده‌ها و تومورهای سرطانی را ایجاد می‌کنند. سرطان علاوه بر هزینه‌های درمانی بالا سبب بروز درد مزمن و یا حتی مرگ می‌شود. مردم زیادی در سطح جهان در اثر سرطان ناشی از استفاده از آب‌های آلوده جان خود را از دست داده‌اند.
هپاتیت
هپاتیت یک بیماری عفونی شدید است که مستقیماً بر کبد انسان اثر می‌گذارد. انسان در صورت مصرف آب آلوده به ویروس هپاتیت می‌تواند دچار این بیماری شود. خوردن میوه و سبزیجات شسته‌شده یا آبیاری‌شده با آب آلوده به این ویروس نیز می‌تواند موجب شیوع این بیماری شود. علائم هپاتیت شامل درد در شکم، زردی پوست، افسردگی، خستگی، حالت تهوع، کاهش وزن و تب می‌شود.
کرم روده
کرم روده انگل‌هایی هستند که می‌توانند با نوشیدن آب آلوده یا مصرف میوه و سبزیجات شسته‌شده با آب حاوی آلودگی به بدن منتقل شوند. این کرم‌ها سبب کاهش رشد افراد، کم‌خونی و سوءتغذیه به‌ویژه در کودکان می‌شود. حدود ٪۱۰ مردم دنیا از کرم روده رنج می‌برند که بیشتر آنها کودکان هستند.
بیماری کرم گینه
این بیماری یکی از بیماری‌های شدید ناشی از آلودگی آب است و در آفریقا بسیار رایج است. در صورت استفاده از آبی حاوی لارو کرم‌ها، فرد به این بیماری دچار می‌شود. این لارو از بدن انسان تغذیه کرده و پس از حدود یک سال به یک کرم بالغ تبدیل شده و از بدن انسان خارج می‌شود. طول یک کرم گینه کاملاً بالغ به یک متر می‌رسد و با خروج از بدن، زخم‌های زیادی را ایجاد می‌کند.
مسمومیت ناشی از آب آلوده به سرب
آلودگی آب به سرب در اثر خوردگی لوله‌های قدیمی و یا تخلیه مواد شیمیایی به آب می‌تواند باعث مسمومیت شود. مسمومیت ناشی از آب آلوده به سرب یک بیماری تهدیدکننده است. کودکان بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند. وقتی فلز سرب به بدن انسان وارد می‌شود سبب مشکلات متعددی نظیر کم‌خونی، ایجاد اختلال در تولیدمثل و فشارخون بالا می‌شود. سرب در بدن انسان همچنین می‌تواند آسیب‌های جدی به کلیه‌ها و سیستم عصبی افراد وارد کند.
فلوروز
بیماری فلوروز در اثر مصرف آب آلوده به مقادیر زیادی از ماده شیمیایی فلوئور به وجود آمده و بر سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها اثر می‌گذارد. ماده شیمیایی فلوئور بیشتر در آب‌های زیرزمینی وجود داشته و تاکنون در ۲۵ کشور جهان مشاهده شده است. چیزی در حدود ده‌ها میلیون نفر در سطح جهان از این بیماری رنج می‌برند.
فلج اطفال
فلج اطفال یک بیماری ویروسی است و در اثر ویروس پولیو به وجود می‌آید. این ویروس از طریق مصرف آب آلوده به مدفوع یک فرد بیمار گسترش می‌یابد. ویروس فلج اطفال به خون فرد وارد شده، سیستم‌های عصبی را از بین برده و سبب ضعف شدید بدن می‌شود. این بیماری در اکثر موارد سبب فلج شدن فرد می‌شود. علائم این بیماری شامل تشنج، تب، سردرد و درنهایت فلج شدن فرد است. لزوم انجام واکسیناسیون کودکان در برابر این بیماری بسیار ضروری است.
تراخم و عفونت چشم
بیماری تراخم که به‌عنوان عفونت چشم نیز شناخته می‌شود به دلیل پایین بودن سطح بهداشت و عدم دسترسی کافی به آب سالم به وجود می‌آید. این بیماری بر کودکان و زنان تأثیر بیشتری داشته و حدود 6 میلیون نفر در سطح جهان به دلیل این بیماری بینایی خود را از دست داده‌اند.
مشکلات عصبی، آسیب دیدن کبد و کلیه
برخی از موارد آسیب دیدن کبد و کلیه براثر نوشیدن آب آلوده به مواد شیمیایی به وجود می‌آید. آلاینده‌های شیمیایی مانند MTBE و حلال‌های حاوی کلر می‌توانند سبب بروز این بیماری شوند. برخی از مشکلات عصبی مانند ADHD نیز براثر استفاده از آب شرب حاوی مواد شیمیایی به‌صورت مداوم به وجود می‌آیند.
