فیلترهای کربن اکتیو (فعال) که عموماً به‌عنوان فیلترهای مکمل سیستم‌های تصفیه آب اسمز معکوس (RO) و یا سیستم‌های تصفیه آب تابش اشعه فرابنفش (UV) استفاده می‌شوند، به دو شکل عرضه می‌شوند؛ فیلترهای کربن اکتیو گرانوله و فیلترهای کربن بلاک. هر دو این فیلترها از دانه‌های کربن ساخته می‌شوند اما تفاوت عمده این دو فیلتر در قدرت جذب سطحی آنهاست. فیلترهای کربن بلاک به دلیل مساحت سطحی بیشتر خود، عملکرد بهتری را نسبت به فیلترهای کربن اکتیو در حذف آلودگی‌های آب از خود نشان می‌دهند. در این مقاله به بررسی سایر تفاوت‌های فیلترهای کربن بلاک و کربن اکتیو می‌پردازیم و عواملی را بیان می‌کنیم که به شما در انتخاب فیلتر مناسب برای تصفیه آب لوله‌کشی شهری کمک می‌کنند.
مقایسه فیلترهای کربن اکتیو و کربن بلاک
تفاوت دیگری که میان فیلترهای کربن اکتیو و کربن بلاک وجود دارد مربوط به طراحی آنهاست. فیلترهای کربن اکتیو گرانوله (GAC) حاوی دانه‌های گرانول کربن اکتیو سبک هستند، درحالی‌که فیلترهای کربن بلاک از بلوک‌های کربن جامد و فشرده در ساختار خود بهره می‌برند. مزیت عمده فیلترهای کربن بلاک در این است که آب در طی مراحل تصفیه، مدت‌زمان بیشتری را در معرض کربن قرار می‌گیرد که موجب حذف مؤثرتر آلودگی‌ها می‌شود. فیلترهای کربن اکتیو برخلاف فیلترهای کربن بلاک ساختاری یکپارچه نداشته که موجب کاهش زمان تماس آب در طی مراحل تصفیه با آنها شده و کارایی آنها را کاهش می‌دهد. تصفیه آب با فیلترهای کربن اکتیو با سرعت بالاتری نسبت به فیلترهای کربن بلاک صورت می‌گیرد؛ اما استفاده از فیلترهای کربن بلاک احتمال وقوع پدیده کانالیزه شدن که موجب کاهش زمان تماس آب با دانه‌های کربن و درنتیجه کاهش بازدهی عمل فیلتراسیون آب می‌شود را کاهش می‌دهد. می‌توان گفت که فیلترهای کربن بلاک جامد کاربردهای بیشتری نسبت به فیلترهای کربن اکتیو داشته و در صورت استفاده در سیستم‌های کوچک‌تر تصفیه آب مانند دستگاه تصفیه آب خانگی، تفاوت سرعت انجام عملیات تصفیه آب در این دو فیلتر چندان مشهود نیست.
هر دو فیلتر کربن اکتیو و کربن بلاک می‌توانند محیط مناسبی برای رشد و تولیدمثل باکتری‌ها باشند. این موضوع بیشتر زمانی روی می‌دهد که فیلترهای کربن از آلودگی‌ها اشباع شده باشند؛ بنابراین یکی از دلایلی که لازم است تا این فیلترها زودتر تعویض شوند مربوط به همین موضوع است. برخی فیلترهای کربن در معرض مقادیر اندکی از نانو ذرات نقره قرار می‌گیرند تا خاصیت ضد باکتریایی آنها تقویت شود. به این فیلترها در اصطلاح، فیلتر کربن نانو سیلور آنتی باکتریال می‌گویند.
تصفیه آب با فیلترهای کربن
هر دو شکل فیلترهای کربن یعنی فیلتر کربن اکتیو و فیلتر کربن بلاک توانایی بالایی در حذف ترکیبات آلی مانند THM ها، آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها و کلر دارند. از این فیلترها برای بهبود طعم، بو و مزه آب نیز استفاده می‌شود. فیلترهای کربن قادر به حذف نمک‌های معدنی، جامدات محلول، فلزات سنگین و فلوئور از آب نیستند.
انتخاب فیلتر کربن برای تصفیه آب
انتخاب فیلتر کربن مناسب برای تصفیه آب لوله‌کشی شهری به کیفیت آب ورودی و کیفیت آب تصفیه‌شده خروجی موردنظر شما بستگی دارد. فیلترهای کربن بلاک جامد نسبت به فیلترهای کربن اکتیو، کاربرد بیشتری در تصفیه آب دارند؛ هرچند که در برخی موارد نظیر فیلترهای سردوشی حمام، فیلترهای کربن اکتیو به دلیل سرعت بالاتر در انجام عملیات تصفیه مناسب‌ترند. برای جبران کاستی‌های ناشی از فیلترهای کربن اکتیو، معمولاً در کنار آنها از سایر انواع فیلترها استفاده می‌شود.
سیستم‌های تصفیه آب پیچیده‌تر (مانند سیستم‌های تصفیه آب اسمز معکوس) عموماً از هر دو نوع فیلتر کربن در کنار هم و به‌عنوان فیلترهای پیش‌تصفیه و یا فیلترهای تصفیه نهایی استفاده می‌کنند.
